“Phố chung cư “

Việc tập trung nhiều khu chung cư như các phường Nại Hiên Đông (quận Sơn Trà), Hòa Minh (quận Liên Chiểu) tuy mang lại lợi ích về an sinh xã hội lẫn quy hoạch đô thị nhưng lại đặt ra những thách thức trong vấn đề quản lý đối với địa phương.

Phố chung cư Nại Hiên Đông.

Cả phường Nại Hiên Đông trước chỉ có độc một đường phố Nguyễn Trung Trực lởm chởm đá lớn đá nhỏ, ổ gà ổ voi. Chừ, ai xa nơi này chỉ khoảng 7 năm thôi, quay lại không khỏi dụi mắt vì cứ tưởng như là chuyện cổ tích.

Từ “phố nhà chồ” lên “phố chung cư”

7 năm trước, khi “phố nhà chồ” bên Vũng Thùng bị xóa theo chủ trương của thành phố, có 337 hộ sống tạm bợ trên sông nước được bố trí lên khu nhà liền kề ở Nại Hưng 2. Cái “nhà” rung lắc trên mấy cây cột cùng với nỗi lo phập phồng, bấp bênh mỗi mùa mưa bão không còn nữa, bà con đã “neo” cuộc sống mình vững chãi trên đất liền.

Tôi đã có lần gặp bà Lê Thị Hường ở nhà số 9, Khu D nhà liền kề, tổ 32, Nại Hưng 2. Bà từ quê nhà Cẩm An (Hội An) ra Đà Nẵng kiếm sống, hơn nửa tuổi đời ở nhà chồ, một thời là “nữ tướng” duy nhất dám đương đầu với sóng to gió cả ngoài biển khơi mưu sinh cùng cánh mày râu. Bà cứ nghĩ đời mình rồi cũng sẽ nổi trôi theo cái nghiệp không nhà như các hộ làng chồ khác. Nào ngờ…

Giờ quay lại, khu nhà liền kề không còn nữa, thay vào đó khu nhà chung cư khang trang, sạch đẹp. Cuộc đời của 337 hộ ở “phố nhà chồ” năm nào giờ đã sang trang. Chủ tịch UBND phường Nại Hiên Đông Trần Văn Hùng cho biết 12 hộ trong số này có tàu thuyền lớn, ngư cụ nhiều, việc mưu sinh cần một chỗ ở thuận tiện, đã được lãnh đạo thành phố quan tâm và cấp nhà đất riêng. Số còn lại về nhà chung cư, được hỗ trợ mỗi hộ 15 triệu đồng, được cấp “sổ đỏ” chính chủ. Riêng hộ nào có trên 9 nhân khẩu được bố trí thêm một căn hộ chung cư, nhưng phải trả tiền thuê nhà.

Phường Nại Hiên Đông hiện có 12 khu chung cư, xếp sau đó là phường Hòa Minh với 4 khu chung cư, tạo thành hai “phố chung cư” ở Đà Nẵng. Với Hòa Minh, cư dân của các khu chung cư phần lớn đến từ “phố nhà chồ” ở các phường Thuận Phước, Xuân Hà, Tam Thuận, Thanh Lộc Đán (cũ)...

Đại úy Nguyễn Công Hà, Phó trưởng Công an phường Hòa Minh, cho biết các khu chung cư ở Hòa Minh một thời rất là phức tạp. Người dân 9 tháng nắng đi biển, con cái đứa nào không say sóng là đòi bỏ học theo cha; 3 tháng mưa thì đặt bàn trước nhà lai rai, có chút men vô là gây gổ, đánh nhau, gây mất trât tự. Ở “phố chung cư” Nại Hiên Đông thì còn có thêm hiện tượng các bà vợ ở nhà tụ tập đánh bạc khi chồng đi biển, như lời anh Nguyễn Hữu Hoàng, Phó ban Bảo vệ dân phố phường Nại Hiên Đông.

Từ nhà chồ lên chung cư, không phải một sớm một chiều là đã thay đổi được tư duy, nếp sống.

Môi trường mới, cuộc sống mới

Ở Hòa Minh đã có lúc dân “anh chị” ngời ngời giữa ban ngày ban mặt ra lấy cắp xi-măng, sắt thép... ở các công trường xây dựng nhà chung cư mà chẳng ai dám lên tiếng. Đại úy Hà kể, Công an phường tham mưu cấp trên một mặt cho lập một tổ đóng chốt ngay ngoài đó, mặt khác phối hợp với Mặt trận phường xây dựng mô hình “Tổ dân phố như một gia tộc”, “Khu dân cư không có tệ nạn xã hội, ma túy, mại dâm”... Từ ngày lập chốt, cộng với công tác vận động, tuyên truyền, nhận thức người dân ở các khu chung cư đã khác. Trên 30 đối tượng hình sự các loại bị “siết” quá, chịu không nổi đành bán chung cư bỏ đi tứ tán.

Phường Nại Hiên Đông triển khai công tác giữ gìn trật tự trị an trên địa bàn nói chung, các khu chung cư nói riêng, bằng nhiều hình thức. Ngoài việc tuần tra thường xuyên, phường cho lập sổ theo dõi hoạt động tổ dân phố gồm 2 phần: phần 1 ghi danh sách các hộ trong tổ; phần 2 theo dõi các hoạt động của tổ. Mỗi tháng có tổ nộp sổ lên một lần, phường tổng hợp nội dung các tổ phản ánh về các vấn đề như vệ sinh môi trường, đua xe, tụ tập nhậu nhẹt... và xử lý ngay.

Một cán bộ không muốn nêu tên, hiện ở khu chung cư 4A Nại Hiên Đông, phân trần rằng, trước đây rất nản vì cuộc sống chung cư sao thấy toàn sáng xỉn chiều say, lời to tiếng lớn. Gần mực thì đen, cứ sợ con cái lây nhiễm cái hư cái xấu. Cũng may, mọi việc đã đổi khác, như khẳng định của ông Nguyễn Văn Thi, tổ trưởng tổ dân phố số 51 (tổ 5 cũ), bảo vệ nhà chung cư Nại Hiên Đông 2: “Trước năm 2010, nhiều người phân vân không dám ở chung cư vì tình hình bất ổn, nay thì đã đâu vào đó, chỉ còn nạn cắp vặt”. Đó cũng là ý kiến của ông Nguyễn Văn Cho, bảo vệ nhà M2 chung cư thu nhập thấp phường Hòa Minh: “Không riêng gì chung cư mà cả địa bàn quanh đây cũng rất an ninh, làm bảo vệ khu này thì rất khỏe”.

Để tạo thuận lợi cho địa phương trong công tác quản lý và dễ “ăn nói” khi tiếp xúc cử tri, ông Hùng đề nghị các cơ quan chức năng mỗi khi cấp chung cư cho người dân Nại Hiên Đông nên thông báo cho chính quyền địa phương biết. Dân cứ nghĩ đơn giản rằng xây chung cư ở địa phương thì làm chi cũng ưu tiên cho dân nơi này hưởng lợi. Hai năm qua, người dân đã làm 500 đơn xin cấp nhà chung cư đến nhờ UBND phường xác nhận. Đơn đi mà không thấy tin lại, trong số đó ai được, ai không, chính quyền địa phương không nắm được.

Hai “phố chung cư” ở Nại Hiên Đông và Hòa Minh đã tạo nên một nét riêng cho Đà Nẵng. Từ nhà chồ lên nhà liền kề và bây giờ là nhà chung cư, “có nhà ở” trong chương trình “3 có” đã được thể hiện bằng những việc làm cụ thể mang tính nhân văn. Ông Hùng kể, một số người làm đơn xin cấp nhà chung cư lên HĐND thành phố thì trên đó họ tư vấn rằng cứ xuống thẳng Nại Hiên Đông, vì nơi đó (là phường duy nhất của thành phố?) không có kiệt hẻm, đường hẹp nhất cũng rộng 3,5m. Đường thông hè thoáng, nhà đẹp phố xinh, và tất nhiên con người cũng phải sống như thế nào đó cho tương xứng với môi trường mình đang được hưởng lợi.

VĂN THÀNH LÊ