Triệu hồi… xe?

* Đọc trên báo Thanh niên số ra ngày 19-10 vừa qua có cái tin với tít “Toyota VN sẽ triệu hồi xe vào tháng 11” mấy người bạn tôi đều cho rằng từ “triệu hồi” ở đây đã bị dùng sai. Rất mong chuyên mục Cửa sổ Tri thức giải thích giùm trường hợp này. (Hà Văn Ba, Hải Châu, Đà Nẵng).

- Từ điển Hán Việt giảng triệu hồi 召回 (động từ) là “Phái về, gọi trở về. Như: thánh chỉ triệu hồi nghĩa là chỉ dụ của vua cho phái về”. Riêng từ triệu 召 là: “Gọi, vời đến. Như: triệu tập 召集 kêu gọi tập hợp. Ghi chú: Lấy tay vẫy lại là chiêu 招, lấy lời gọi lại là triệu 召)”.

Như thế, đối tượng chịu tác động của việc triệu hồi phải là con người thì mới nghe được lời gọi và tự thân trở về. Có thể thấy rõ cách dùng đúng từ này trong bản tin “Venezuela trục xuất quan chức ngoại giao Paraguay” đăng trên nhandan.com.vn ngày 18-10-2012 như sau:

“Hồi tháng 7-2012, Venezuela và Paraguay đã triệu hồi (ĐNCT nhấn mạnh) các đại sứ của mình về nước giữa lúc căng thẳng liên quan đến việc Tổng thống Paraguay Fernando Lugo bị phế truất. Ông Lugo được thay thế bởi Phó Tổng thống Federico Franco không lâu sau đó.

Ông Casartelli nói thêm, sau khi hai quốc gia triệu hồi đại sứ của mình về nước, Venezuela đã triệu hồi các tùy viên quân sự khỏi Paraguay và hy vọng Paraguay cũng hành động tương tự”.

Cũng đưa tin cùng ngày về chuyện xe Toyota nói trên, báo Tuổi trẻ đã giật tít: “3-11: thu hồi, kiểm tra gần 5.300 xe Toyota bị lỗi”. Từ thu hồi (thu: rút về) ở đây là chính xác.

Rất tiếc là cách dùng từ sai này hiện diễn ra nhan nhản. Tìm trên Google vào lúc 19:17 ngày 19-10 vừa qua, “triệu hồi xe” cho đến 1,89 triệu kết quả trong khi “thu hồi xe” chỉ cho 1,48 triệu kết quả!

Ma cà rồng và ma cà bông

* Xin cho biết ma cà rồng và ma cà bông có phải là hai loại “ma” có xuất xứ từ phương Tây? (Trần Văn Tương, Hải Châu, Đà Nẵng).

- Ma cà rồng, theo Wikipedia, là một loại sinh vật huyền thoại hoặc dân gian, tồn tại bằng cách ăn những gì tinh túy nhất trong cuộc sống (thường là máu) của sinh vật sống, bất kể là họ đang sống hay đã lên thiên đàng.

Từ huyền thoại, loại “ma” nổi tiếng này đã hình thành một nền văn học, gọi là văn học ma cà rồng mà tác phẩm nổi tiếng nhất là tiểu thuyết Dracula được nhà văn người Ireland tên Bram Stoker viết năm 1897, nhân vật chính là Bá tước Dracula chuyên hút máu người.

Trong khi đó, ma cà bông là cách đọc trại từ tiếng Pháp vagabond, danh từ, nghĩa là: Kẻ không nhà cửa, không nghề nghiệp, sống lang thang, kiếm sống một cách bất chính (với hàm ý xấu).

ĐNCT