Vỡ lũy tre làng

Hội LHPN xã Hòa Ninh, huyện Hòa Vang thành lập tủ sách nhằm tuyên truyền pháp luật về bình đẳng giới, PCBLGĐ đến người dân miền núi.

Tiến trình đô thị hóa đã làm cho không ít người đang nghèo khó bỗng dưng giàu lên rất nhanh. Hệ lụy từ đó là họ sẵn sàng “vung tay quá trán”, không giữ được mình là chẳng mấy chốc sa vào tệ nạn rượu chè, bỏ rơi mái ấm gia đình, bỏ rơi cả nhân cách. Đến lúc hết “vai mang túi bạc kè kè”, hết những lời chúc tụng mới quay về, và nạn nhân đầu tiên của cái sự trắng tay hoàn tay trắng này không ai khác ngoài người vợ. Đây chính là một trong những tác nhân gây nên tình trạng BLGĐ ngày một tăng trong những năm gần đây.

Tuy nhiên, thống kê về BLGĐ chưa bao giờ có con số cuối cùng, bởi lẽ, theo phân tích của ông Huỳnh Minh Nhơn, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL thành phố Đà Nẵng, có hai nguyên do. Thứ nhất, số đông cứ nghĩ BLGĐ là chồng đánh vợ nên ghi nhận số này, chứ vợ đánh chồng hoặc bạo lực tinh thần, bạo lực kinh tế thì không ghi. Thứ hai, nhiều trường hợp người ta giấu giếm, “đóng cửa dạy nhau”, không báo cáo vì sợ mất... điểm thi đua! Cũng theo ông Nhơn, Bộ VH-TT-DL đang xây dựng biểu mẫu chuyên để chống “khai man” tình trạng  BLGĐ ở cơ sở.

Mỗi con số thống kê bao giờ cũng có một ý nghĩa nhất định. Một số địa phương rất ngại công bố con số về BLGĐ, nhưng cũng không ít người mạnh dạn nói thẳng về điều này, xem đó như một nhát dao mổ vào ung nhọt của cộng đồng trên quan điểm có làm tốt thì mới phát hiện ra nhiều vụ việc. Bà Phạm Thị Nhàn, Chủ tịch Hội LHPN quận Cẩm Lệ đơn cử: “Về BLGĐ, phường Hòa Thọ Tây năm 2009 có 12 cặp vợ chồng, 9 tháng đầu năm 2010 thêm 4 cặp nữa. Đây không phải là con số lớn nhất toàn quận, nhiều nơi người ta giấu, nhưng qua con số này cho thấy Hòa Thọ Tây làm rất tốt công tác triển khai Luật PCBLGĐ xuống tận cơ sở. Cả cộng đồng, trong đó chủ công là Hội và các chi hội LHPN trong phường, theo dõi sít sao nội dung này, nói như các chị là cập nhật thông tin về BLGĐ như cập nhật giá vàng. Nhờ đó, đã có 12 cặp vợ chồng tiến bộ, hiện  không còn BLGĐ”.

Xã Hòa Ninh hiện có 8 cặp vợ chồng BLGĐ, cao nhất huyện Hòa Vang, theo đánh giá của bà Nguyễn Thị Thủy, Phó Chủ tịch Hội LHPN huyện, là địa phương đi đầu trong PCBLGĐ. Mô hình “3 trong 1” (1 cán bộ Hội, 1 cán bộ Đảng/Chính quyền/Mặt trận/đoàn thể, 1 tình nguyện viên giúp đỡ 1 hộ gia đình có BLGĐ) đã được triển khai sâu rộng tại Hòa Ninh như là một tiêu chí thi đua do Hội LHPN thành phố nêu ra. Bà Võ Thị Lạc, Chủ tịch Hội LHPN xã cho biết, từ khi có mô hình “3 trong 1”, các chị bị BLGĐ không còn cam chịu mà đã thay đổi thái độ, sự quan tâm của cả cộng đồng về vật chất lẫn tinh thần đã giúp những ông chồng BLGĐ “ngộ” ra và tiến bộ rõ rệt. Ông Bùi Quang Tiến, Phó Chủ tịch UBND, Trưởng ban Vì sự tiến bộ phụ nữ xã Hòa Ninh nhấn mạnh: Sau khi đồng chí Nguyễn Bá Thanh gặp mặt 130 ông chồng BLGĐ, nam giới có BLGĐ trong xã mới thực sự “tu tỉnh” làm ăn.

Hội Nông dân huyện Hòa Vang tổ chức nhiều hoạt động góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về PCBLGĐ.

Ông Nguyễn Hữu Chiến, Phó Giám đốc Sở VH-TT-DL thành phố Đà Nẵng cho biết, vừa qua, Sở Ngoại vụ thành phố tìm được một chương trình phi chính phủ nước ngoài đề nghị xây dựng nhà tạm lánh để những người vợ bị chồng bạo hành có thể tá túc qua cơn “dầu sôi lửa bỏng”. Thăm dò thì quận, huyện nào cũng từ chối khéo vì nghĩ rằng người ta chỉ tài trợ xây nhà ban đầu thôi, còn duy trì hoạt động, quản lý lâu dài là trách nhiệm của chính quyền sở tại. Ông Chiến nhận định: “Họ có mô hình tốt giới thiệu, mình thì không tiếp nhận. Việc này cho thấy chế độ trách nhiệm của các cấp về BLGĐ trước mắt thì tốt, về lâu về dài thì phải xem lại”.

Gia đình hiện là một mảng quản lý của ngành VH-TT-DL, nhưng thực tế một số hoạt động đã không có sự tham gia của ngành. Cuộc gặp mặt 130 ông chồng bạo hành và gần 300 thiếu niên hư vừa qua không phải do ngành VH-TT-DL đứng ra tổ chức, cũng chẳng phải là thành viên tham gia nên rất nhiều người cho rằng gia đình không thuộc sự quản lý của ngành VH-TT-DL! Trong khi đó, một trong những tiêu chí gia đình văn hóa (do ngành VH-TT-DL theo dõi và cấp giấy chứng nhận) là không BLGĐ, không thiếu niên hư. Việc không đồng bộ này cho thấy triển khai PCBLGĐ trong cộng đồng hiện vẫn còn lúng túng.

Cuộc gặp mặt giữa Bí thư Thành ủy với 130 ông chồng bạo hành vừa qua đã có tiếng vang lớn trong cả nước. Ông Chiến nhận xét: “Mình báo cáo cả nước rất sướng, vì không đâu có một lãnh đạo như vậy, nhưng cũng chỉ là hồi chuông thôi, hiện các cấp chính quyền vẫn chưa làm được gì để phát huy tinh thần cuộc gặp gỡ này về lâu dài, nhân tầm lên”.  Ông Nhơn thêm vào: “Luật mới ra đời hơn 2 năm, chưa thấm xuống tới dân. Lãnh đạo các địa phương cũng chỉ mới quan tâm những vấn đề sát sườn hơn, nóng hơn như đền bù giải tỏa, kinh tế, đất đai, môi trường…”.

Xã hội Việt từng có một lũy tre làng bao bọc những giềng mối đạo đức truyền thống. Thế rồi, lũy tre bỗng dưng bị phá dỡ để cả làng quê bước lên phố thị. Gia đình, đơn vị được xem là tế bào của xã hội, bắt đầu từ đó đổi thay, có những đổi thay ít ai ngờ tới là tình trạng BLGĐ. Đã đến lúc cần lắm một “lũy tre” trong lòng người, được xây dựng bởi những nhận thức tự thân mỗi người về pháp luật, sự quan tâm của cả hệ thống chính trị, sự chung tay phục hồi những giá trị đạo đức truyền thống của cả cộng đồng. Có như thế, công tác PCBLGĐ, với những kết quả cụ thể khả quan ban đầu, sẽ mang tính chiến lược và đạt hiệu quả dài hơi hơn.