Nhật Bản lại "hâm nóng" quan hệ với Mỹ

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 6-6 lên đường đến Washington để gặp gỡ Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ông muốn bảo đảm rằng người đứng đầu Nhà Trắng sẽ không bỏ qua vấn đề an ninh và các mối quan ngại khác của Nhật trong hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều sắp tới.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (trái) gặp gỡ Tổng thống Mỹ Donald Trump tại CLB Mar-a-Lago, bang Florida, tháng 4-2018. Ảnh: AP

Theo Reuters, Thủ tướng Shinzo Abe đã trò chuyện với Tổng thống Donald Trump 30 lần kể từ khi vị tỷ phú của đảng Cộng hòa tiếp quản Nhà Trắng, trong đó có 8 lần trò chuyện trực tiếp. Lần này, ông Abe trở lại Mỹ chỉ chưa đầy 2 tháng sau chuyến công du bang Florida hồi tháng 4. Washington xem như cũng đã hiểu rõ lập trường cứng rắn của Tokyo đối với CHDCND Triều Tiên. Thủ tướng Abe cho biết, trước thềm hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều vào ngày 12-6, ông gặp Tổng thống Trump để phối hợp thúc đẩy tiến triển trong vấn đề hạt nhân, tên lửa, và quan trọng nhất là vấn đề công dân Nhật bị bắt cóc trong những năm 1970, 1980. 

Ông Abe không muốn nhà lãnh đạo Mỹ đạt được một thỏa thuận, theo đó Nhật Bản phải đối mặt với các tên lửa tầm ngắn, hoặc Washington giảm gây áp lực với CHDCND Triều Tiên trước khi có những bước đi cụ thể nhằm hoàn tất tiến trình phi hạt nhân hóa. Ngoài ra, Nhật Bản cũng hy vọng sẽ có các cuộc đối thoại với CHDCND Triều Tiên sau khi hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều thành công. Ông Abe khẳng định vẫn để ngỏ một cuộc gặp với nhà lãnh đạo Kim Jong-un, nhưng chỉ khi nào việc gặp gỡ như vậy sẽ giúp giải quyết được vấn đề công dân bị bắt cóc. Theo Thủ tướng Nhật Bản, nước ông sau đó sẽ bình thường hóa quan hệ, cung cấp viện trợ kinh tế để tưởng thưởng cho cam kết của Bình Nhưỡng đối với việc phi hạt nhân hóa và giải quyết vấn đề bắt cóc.

GS. Atsuhito Isozaki, Đại học Keio (Nhật Bản) cho rằng, Tokyo nên phát triển chính sách ngoại giao của mình trong việc cùng CHDCND Triều Tiên giải quyết các vấn đề. Theo GS. Isozaki, viện trợ kinh tế hay bồi thường tài chính cho việc 35 năm Nhật Bản chiếm đóng Triều Tiên (từ năm 1910-1945) là điều khoản hấp dẫn nhưng Bình Nhưỡng hiện có những nguồn hỗ trợ tiềm năng khác mà không cần Tokyo. Thực tế, không có sự hỗ trợ của Nhật Bản, CHDCND Triều Tiên cũng sắp xếp một cuộc gặp thượng đỉnh với Mỹ và sẽ có sự hợp tác kinh tế từ Hàn Quốc.

Sau hội nghị thượng đỉnh vào năm 2000 giữa Thủ tướng Nhật Bản lúc đó là ông Junichiro Koizumi và nhà lãnh đạo CHDCND Triều Tiên Kim Jong-il, Bình Nhưỡng thừa nhận việc bắt cóc 13 công dân Nhật, cho phép 5 người về thăm nhà vào năm 2002 và họ đã ở lại quê hương. Trong khi đó, Nhật Bản cho rằng, có ít nhất 17 công dân bị bắt cóc, thậm chí hơn thế.

Sau cuộc gặp mới nhất với Tổng thống Trump hồi tháng 4, Thủ tướng Abe cho biết, hai nhà lãnh đạo đã thống nhất về chính sách đối với CHDCND Triều Tiên, trong đó duy trì các biện pháp trừng phạt cho đến khi Bình Nhưỡng có hành động cụ thể hướng đến “phi hạt nhân hóa hoàn toàn và có thể kiểm chứng”. Song, quan ngại đang gia tăng ở Nhật Bản về việc Tổng thống Trump có thể không ưu tiên mục tiêu phi hạt nhân hóa hoàn toàn. Phát biểu gần đây của ông Trump cũng cho thấy, người đứng đầu Nhà Trắng không muốn dùng cụm từ “áp lực đối đa” chống lại CHDCND Triều Tiên.

Nhật Bản chịu tác động trực tiếp và nặng nề nhất của những chương trình phát triển hạt nhân, tên lửa của CHDCND Triều Tiên. Trên bàn cờ ngoại giao liên quan đến bán đảo Triều Tiên, Tokyo đương nhiên không muốn đứng bên lề, mà muốn dùng mối quan hệ đặc biệt với Mỹ để bảo đảm tiếng nói và lợi ích an ninh của mình. 

THIÊN BÌNH