Hợp lưu từ hai nhánh sông Nam, sông Bắc, sông Cu Đê dài hơn 20km chảy qua địa phận 2 xã Hòa Bắc, Hòa Liên (huyện Hòa Vang) và phường Hòa Hiệp Bắc (quận Liên Chiểu) đổ ra biển tại cửa Nam Ô. Lâu nay, hai bờ của con sông này bị sạt lở hết sức nghiêm trọng, đe dọa sự an toàn của các khu dân cư và công trình ven sông.
 |
| Bờ sông Cu Đê đoạn thôn Quan Nam 6, xã Hòa Liên, bị sạt lở rất nghiêm trọng. |
Bờ sông sạt lở nghiêm trọng
Ít nhất có 5 đoạn bờ sông Cu Đê địa phận xã Hòa Bắc đã gia cố bằng kè đá, kịp bảo vệ các khu dân cư và công trình bên sông. Còn nhớ cách đây hơn 2 năm, khi bờ sông đoạn thôn Nam Mỹ, xã Hòa Bắc sạt lở chỉ cách đường ĐT 601 khoảng 1m, chính quyền cho gia cố bờ kè đá khẩn cấp mới cứu con đường độc đạo này không bị cắt đứt. Hiện tại, dọc hai bờ sông từ Hòa Bắc xuống Hòa Liên nhiều chỗ bị sạt lở hết sức nghiêm trọng.
Trong đó, đáng báo động nhất là đoạn thuộc địa phận thôn Quan Nam 6, xã Hòa Liên. Tại đây, bờ sông lấn sâu vào phía khu dân cư hàng chục mét, làm cho hơn chục héc-ta đất canh tác biến mất. Hộ ông Đặng Ngọc, ở thôn Quan Nam 6 có 2,5 sào đất trồng màu ở ven sông, thế mà nay chỉ còn khoảng 1,5 sào. Ông Ngọc cho biết: “Không chỉ nhà ông mà hàng chục hộ có đất ven sông đều lâm vào tình cảnh tương tự. Nhà nông chỉ biết bám vào đất canh tác, thế nhưng lâu nay ruộng bỏ hoang hóa do sạt lở quá nghiêm trọng”.
Có thể nói, tình trạng sạt lở bờ sông đoạn thôn Quan Nam 6, xã Hòa Liên đã đến hồi báo động. Hàng chục cây bạch đàn lâu năm cũng bị bật gốc trơ rễ do sạt lở. Ông Nguyễn Dũng, Phó thôn Quan Nam 6 cho biết: “Tình trạng sạt lở đất ven sông xảy ra hằng năm, nếu không có giải pháp kịp thời thì toàn bộ đất màu ven sông sẽ trôi theo dòng nước”.
Ngang nhiên đào bới lòng sông lấy cát
Nói về nguyên nhân gây sạt lở bờ sông, ông Nguyễn Dũng, Phó thôn và bà con thôn Quan Nam 6, xã Hòa Liên cho rằng, thiên tai lũ lụt khốc liệt một phần, song nguyên nhân cơ bản phải nói đến là do đào bới lòng sông hút cát diễn ra thường xuyên. Ngày nào lòng sông cũng bị lấy đi hàng trăm mét khối cát, bờ sông không sạt lở mới là chuyện lạ.
Trước đây, không ít lần chính quyền và người dân địa phương thức trắng đêm phục bắt ghe hút cát, xử phạt, nhưng chỉ tạm lắng một thời gian lại hoạt động như thường. Các tàu hút cát này khi bị phát hiện, ngăn chặn là vội vã chạy về địa bàn quận Liên Chiểu, lực lượng chức năng của địa phương đành bó tay. Thời gian gần đây, tàu hút cát có giảm, song chưa dứt hẳn. Việc hút cát giữa sông thường diễn ra lúc gần sáng.
Trước đây, việc khai thác cát trên sông Cu Đê được cơ quan chức năng cấp phép. Công ty Kinh doanh khai thác và chế biến vật liệu xây dựng Thủy Tú thuê đất lập bãi tập kết cát ven sông tại khu vực Thủy Tú, phường Hòa Hiệp Bắc. Ngoài 5 tàu chuyên khai thác cát trên sông, doanh nghiệp này còn có 2 máy xúc, chuyên xúc cát từ ghe lên ô-tô. Mấy năm gần đây, giấy phép khai thác cát hết hạn, cơ quan chức năng không cấp tiếp, thế nhưng doanh nghiệp này vẫn ngang nhiên đào bới lòng sông lấy cát như thường.
Ông Bùi Nguyễn Hồng Hải, Phó Chủ tịch UBND phường Hòa Hiệp Bắc cho biết: Việc lập bãi tập kết cát tại Thủy Tú có từ năm 1999, hồi còn phường Hòa Hiệp. Hoạt động khai thác cát trên sông Cu Đê của Công ty Kinh doanh khai thác và chế biến vật liệu xây dựng Thủy Tú địa phương biết và đã báo cáo UBND quận Liên Chiểu.
Bài và ảnh: Nguyễn Cầu
