Kỹ thuật ECMO chữa bệnh nhân Covid-19

*Đọc báo, tôi thấy một số bệnh nhân Covid-19 tình trạng nặng phải được can thiệp bằng cách cho chạy máy ECMO. Xin cho hỏi máy ECMO là gì và hoạt động như thế nào? (Mai Thành, Sơn Trà, Đà Nẵng)

- Các trường hợp mắc Covid-19 bị suy hô hấp nặng, phải can thiệp bằng cách chuyển từ thở máy không xâm nhập sang thở máy xâm nhập và chạy máy ECMO (viết tắt cụm từ tiếng Anh Extracorporal Membrane Oxygenation - Kỹ thuật oxy hóa máu qua màng ngoài cơ thể).

Hệ thống máy hỗ trợ ECMO trong thực tế. Nguồn: Internet

Theo bài viết “ECMO là gì?” đăng trên trang hoihohaptphcm.org (Hội Hô hấp Thành phố Hồ Chí Minh), oxy hóa máu bằng màng ngoài cơ thể (ECMO) là một thiết bị hỗ trợ sự sống. Những người cần sử dụng ECMO là những bệnh nhân đang bị những bệnh lý nặng, đe dọa tính mạng làm ngừng hô hấp và tuần hoàn của họ. Chẳng hạn, ECMO được sử dụng trong suốt thời gian điều trị những trường hợp đe dọa tính mạng như tổn thương phổi nặng do nhiễm trùng, hoặc sốc tim sau nhồi máu cơ tim cấp.

Máy ECMO có khả năng thay thế chức năng của tim và phổi. Những người cần sự hỗ trợ từ máy ECMO cần được chăm sóc trong đơn vị hồi sức tích cực (ICU) của bệnh viện. Thông thường, những người cần được hỗ trợ chỉ sử dụng máy ECMO trong một vài giờ đến một vài ngày, nhưng một số người có thể cần phải sử dụng ECMO trong một vài tuần, tùy thuộc vào diễn tiến bệnh. Có rất nhiều sự chồng lấp và sự khác biệt giữa việc sử dụng ECMO ở trẻ em và người lớn.

ECMO được sử dụng để giúp đỡ những bệnh nhân: Phổi không thể cung cấp đủ oxy (O2) cho cơ thể ngay cả khi cho thở thêm oxy; Phổi không thể thải trừ carbon dioxide (CO2) ngay cả với sự giúp đỡ từ một máy thở; Tim không thể bơm đủ máu cho cơ thể.

ECMO cũng có thể được sử dụng để hỗ trợ những người bị bệnh tim hoặc bệnh phổi mà không thể chữa trị trong khi họ chờ đợi cho cấy ghép nội tạng (chẳng hạn như trái tim mới và/hoặc phổi mới).
Máy ECMO được kết nối với bệnh nhân thông qua các ống nhựa (ống cannula). Những ống này được đặt vào trong các động tĩnh mạch lớn ở chân, cổ hay ngực.

Máy ECMO bơm máu từ cơ thể của bệnh nhân đến phổi nhân tạo (oxygenator) để bổ sung O2 và loại bỏ CO2 ra khỏi máu. Vì vậy, nó sẽ thay thế chức năng phổi của người bệnh. Sau đó máy ECMO sẽ bơm máu trở lại cho bệnh nhân với lực bơm bằng với công co bóp của tim, tức là sẽ thay thế chức năng của tim. Máy ECMO được điều khiển bởi một chuyên gia ECMO, hoặc một điều dưỡng hoặc một bác sĩ chuyên khoa hô hấp đã được đào tạo chuyên sâu về ECMO. Các chuyên gia sẽ điều chỉnh những cài đặt trên máy để bảo đảm cung cấp cho bệnh nhân đầy đủ chức năng tim và phổi mà họ cần.

Bất cứ bệnh nhân nào đang sử dụng máy ECMO trong đơn vị hồi sức tích cực cũng đều được theo dõi bằng màn hình (monitor). Monitor sẽ đo nhịp tim, huyết áp, và độ bão hòa oxy máu. Những bệnh nhân đang sử dụng máy ECMO cần được lấy máu kiểm tra thường xuyên về nồng độ O2 và CO2. Những xét nghiệm này được gọi là khí máu động mạch. Những bệnh nhân này cũng cần sử dụng thuốc kháng đông để tránh tình trạng đông máu. Vì vậy, máu cũng cần được kiểm tra thường xuyên để bảo đảm rằng máu không đông. Các bác sĩ sẽ sử dụng tất cả các kết quả này để xem hiệu quả hỗ trợ bệnh nhân của máy ECMO và điều chỉnh máy nếu cần thiết.

Cũng theo bài đã dẫn, máy ECMO có thể giúp cứu sống tính mạng của bệnh nhân, nhưng nó không điều trị bệnh lý hoặc chấn thương của bệnh nhân. ECMO không thể cứu sống tất cả bệnh nhân nhưng nó có thể cải thiện khả năng sống còn cho những trường hợp nguy kịch không đáp ứng với các điều trị hỗ trợ khác.

ĐNCT