Thật nghịch cảnh, cùng một dãy Hải Vân sừng sững nối từ dải Trường Sơn ra biển, ở phía Bắc rừng bạt ngàn, trong đó chủ yếu là thông và keo lá tràm; còn ở phía Nam không ít diện tích đang trơ trọi đất đá và lau lách, bụi rậm.
 |
| Rừng thông trồng mới năm 2010 tại vùng giáp ranh với tỉnh Thừa Thiên - Huế. |
Thực ra, cách đây hơn 30 năm, ở phía Nam Hải Vân, ngành lâm nghiệp tỉnh Quảng Nam-Đà Nẵng đã đầu tư trồng 410ha thông Caribê. Dạo đó, có đợt trồng đúng dịp 19-5, nên một khu vực được đặt tên là “Rừng cây ơn Bác”. Trước bão số 6 năm 2006, một số khu vực ở Nam Hải Vân, cảnh quan như bức tranh tuyệt đẹp. Hàng vạn cây thông suôn thẳng, nối nhau trùng điệp làm ngất ngây biết bao du khách. Hễ có dịp đi qua “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”, ít ai bỏ lỡ cơ hội dừng lại thưởng ngoạn cảnh sắc nơi đây.
Nhưng rồi, một phần do thiên tai, một phần do con người tàn phá, rừng thông Nam Hải Vân thưa thớt dần; một số khu vực đã bị xóa sổ hoàn toàn, nhường chỗ để người dân trồng keo. Trước đây, cảnh quan nơi này đẹp là vậy mà nay nhếch nhác đến nao lòng. Nơi còn thông thì thưa thớt, dây bìm bìm bu bám; nơi vừa xử lý thực bì thì nham nhở. Phần lớn diện tích lau lách, bụi rậm, không ít khu vực trơ trọi chỉ đất và đá. Đứng từ cầu Nam Ô nhìn lên, thảm thực vật nơi đây chẳng khác nào tấm áo vá.
Hiện tại, trong số gần 3.000ha, có 1.826ha do Hạt Kiểm lâm Liên Chiểu quản lý, diện tích còn lại ở bình độ thấp đã giao cho phường Hòa Hiệp Bắc (quận Liên Chiểu) quản lý; nghĩa là diện tích rừng thông còn lại do địa phương quản lý. Với mục đích tàn phá không chỉ để lấy gỗ mà còn để chiếm đất trồng keo, liệu rồi, những cây thông còn sót lại có được bình yên?
Khu vực do Hạt Kiểm lâm Liên Chiểu quản lý đa số đất trống đồi núi trọc. Khu vực duy nhất có rừng là tiểu khu 11, khoảng 400ha. Nhiều năm nay, việc quản lý, bảo vệ diện tích rừng tự nhiên ít ỏi tại Nam Hải Vân được Hạt Kiểm lâm Liên Chiểu triển khai nhưng tình trạng phá rừng vẫn diễn ra dai dẳng.
“Phát triển rừng thông ở Nam Hải Vân là vấn đề cấp thiết hiện nay. Hiện tại, đơn vị đã lập kế hoạch trồng 350ha tại khu vực này từ năm 2016-2020, trình UBND thành phố phê duyệt. Năm 2010, khu vực giáp ranh với tỉnh Thừa Thiên-Huế đã trồng 53ha thông giống Caribê. Nay đa số cây đã cao 2-3 mét và chỉ còn lại 48,4ha. Vừa qua, UBND thành phố phê duyệt dự án trồng mới 57,75ha rừng thông tập trung tại các tiểu khu 4 và 4a, với tổng vốn đầu tư 1,386 tỷ đồng”, ông Trần Văn Lương, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm cho biết.
Có thể nói, trồng mới tiến tới phủ kín khu vực Nam Hải Vân bằng rừng thông là đòi hỏi bức thiết hiện nay. Để phát triển được rừng thông sẽ gặp nhiều khó khăn như kinh phí, xây dựng vườn ươm cây giống. Tuy nhiên, khó cũng phải làm vì cần trả lại cảnh quan sơn thủy hữu tình của Hải Vân quan.
Bài và ảnh: Nguyễn Cầu
