Năm 2014 đánh dấu một hiện tượng năm mươi năm “tuổi thọ” tính từ năm xuất bản đầu tiên của cuốn sách dành cho thiếu nhi được nhiều thế hệ các trẻ em trên thế giới yêu thích nhất. Câu chuyện về chú bé Charlie Bucket, 5 chiếc vé vàng và ông chủ hãng sô-cô-la Willy Wonka đã trở nên ấn tượng trong tâm thức văn hóa độc giả trẻ. Ước tính một cách khiêm tốn: Lần phát hành đầu tiên đã bán được hơn 20 triệu bản trên toàn thế giới; hiện nay, cuốn sách được dịch ra trên 55 ngôn ngữ.
 |
| Nhà văn Roald Dahl bên ngoài túp lều sáng tác - năm 1986 và |
Đó là cuốn Charlie and the Chocolate Factory (tạm dịch: Charlie và nhà máy sô-cô-la) của Roald Dahl. Cuốn sách được minh họa bởi Quentin Blake, họa sĩ người Anh, năm nay 83 tuổi, chuyên vẽ truyện tranh, tranh minh họa và viết văn cho trẻ em. Quentin Blake được biết nhiều nhất qua các tranh minh họa sách của Roald Dahl. Ông được giải Hans Christian Andersen, giải thưởng quốc tế trong năm 2002 - sự công nhận cao nhất dành cho người sáng tạo sách thiếu nhi.
Charlie and the Chocolate Factory được Alfred A. Knopf, Inc xuất bản đầu tiên tại Hoa Kỳ vào năm 1964 và nhà xuất bản George Allen & Unwin ở Vương quốc Anh ấn hành vào năm 1967.
 |
| Minh họa của Quentin Blake. |
Lấy cảm hứng từ kinh nghiệm của Roald Dahl qua các công ty sản xuất kẹo sô-cô-la bên cạnh trường học của mình. Vào thời điểm đó (khoảng những năm 1920), Cadbury và Rowntree là hai nhà sản xuất sô-cô-la lớn nhất của nước Anh và họ từng cố tình ăn cắp bí mật thương mại của nhau bằng cách gửi gián điệp, giả làm nhân viên trà trộn vào nhà máy của người khác. Vì thế, cả hai công ty đều hết sức bảo vệ quá trình làm sô-cô-la của họ. Đó là một sự việc bí mật và rất phức tạp cùng với các thiết bị máy móc thường khổng lồ trong nhà máy đã tạo sự tò mò và cảm hứng cho Dahl để viết nên câu chuyện xoay quanh một cậu bé nghèo tên là Charlie Bucket - sinh ra trong gia đình đói khổ, không một xu dính túi. Chú nhóc sống cùng với ông bà nội và người cha nghèo khó cùng người mẹ đang nằm liệt giường trong một ngôi nhà nhỏ đổ nát. Charlie bị cuốn hút bởi các nhà máy sản xuất sô-cô-la nổi tiếng ở quê nhà thuộc sở hữu Công ty Willy Wonka.
Cạnh tranh lẫn nhau, Công ty Willy Wonka đã quảng cáo về “5 chiếc vé vàng” tặng thưởng cho khách hàng mua sô-cô-la. Những chiếc vé đó được giấu sau lớp giấy gói bạc của thanh kẹo. Với số lượng vé rất ít nhưng ưu đãi thật lớn cho ai có được nó với phần thưởng bao trọn gói đi du lịch và được tặng kẹo sô-cô-la trọn năm không mất tiền.
 |
| Bìa sách “Charlie and the Chocolate Factory”. |
Hằng ngày, nhân vật Charlie mong có sô-cô-la để thỏa mãn cơn đói và để tìm một vé vàng nhưng cơ hội của nó quá mỏng manh. Tài sản của người cha thất nghiệp là căn nhà nhỏ, óp ép và một số đồ dùng cũ kỹ không đáng là bao. Cuối cùng, Charlie tìm được một tấm vé vàng trong thanh kẹo sô-cô-la mua bằng số tiền cuối cùng của ông nội.
Charlie đã chiến thắng giải thưởng. Tiếp đến, Công ty sô-cô-la Wonka lại tiếp tục phân phát vé vàng để tìm một người thừa kế, và Charlie là người duy nhất vượt qua các bài kiểm tra. Các nhân viên và ông chủ Công ty Willy Wonka cùng nhau đi đến nhà của Charlie và đưa cả gia đình trở lại nhà máy sô-cô-la để sống tiếp phần còn lại cuộc sống của họ.
Roald Dahl (1916-1990) là nhà văn viết tiểu thuyết, truyện ngắn và kịch bản phim lừng danh của nước Anh. Ông sinh tại xứ Wales trong một gia đình gốc Na Uy, là một trong những cây bút viết cho thiếu nhi thành công nhất tại Anh trong thế kỷ XX. Ông nổi tiếng vào những năm 1940 với các tác phẩm cho cả trẻ em và người lớn và trở thành một trong những tác giả có sách bán chạy nhất trên thế giới. Ông đã được gọi là “một trong những người kể chuyện vĩ đại nhất cho trẻ em của thế kỷ 20”. The Times xếp Dahl ở vị trí thứ 16 trên danh sách “50 nhà văn Anh vĩ đại nhất kể từ năm 1945”. Tác phẩm của ông bao gồm Charlie và nhà máy sô-cô-la (Charlie and the Chocolate Factory), Những chàng ngốc (The Twits), Nàng Matilda (Matilda), và BFG - Chàng khổng lồ nhỏ nhất (The BFG)…
HOÀNG ĐẶNG
