Hơn hai mươi năm cầm bút, tác phẩm được độc giả hâm mộ và đã được dịch ra nhiều ngôn ngữ chủ yếu của thế giới. Vậy mà, hơn một trăm năm sau, tác giả mới được xưng tụng qua nghi thức trọng thể của một đám tang - Đám tang lần thứ hai cho một người đã khuất: Edgar Poe.
Edgar Allan Poe.
Cái tên viết đầy đủ - Edgar Allan Poe, nhà văn, thi sĩ, nhà biên khảo và phê bình văn học sẽ không được ai nhắc đến kể từ khi ông mất vào năm 1849. Đám tang của ông chỉ lưa thưa một ít người dự và thời gian tổ chức chỉ kéo dài trong vòng ba phút. Có thể do người bà con chú bác của ông, Neilson Poe đã hờ hững không thông tin cho phương tiện truyền thông trong nước và thế giới, thậm chí ngay cả với bạn bè hay gia đình của ông. Nên về sau, tính từ ngày 7-10-1849, hôm ông mất, nhiều nhà biên khảo hay nghiên cứu học thuật đã tìm hiểu nguyên nhân bí ẩn gây nên cái chết của ông. Rồi tiếp theo nhiều bài viết ra đời, đa số là thiếu căn cứ, đã thêu dệt nên một cái chết thảm hại của Edgar Poe – “Kẻ nát rượu với cách ăn mặc lôi thôi, áo trơ khố vải, chiếc mũ rơm tồi tàn, cũ kỹ, đôi giày da há mồm, đầu tóc rối bời nhếch nhác xõa lù mù trên khuôn mặt nhợt nhạt, say xỉn, đôi mắt thất thần, ngây dại nằm co quắp bên một vệ đường ở phố Baltimore…!”. Người thì cho rằng ông tự sát, hoặc bị ám hại. Kẻ thì cố chứng minh bằng được Edgar Poe là nạn nhân của rượu. Tất cả các nguồn tin ấy bị phản bác quyết liệt từ phía bạn bè thân hữu của Poe nhưng dù sao, nguyên nhân rõ ràng, chính xác về cái chết của Poe vẫn còn bàn cãi, chưa ngã ngũ, còn những giả thuyết về nó thì tồn tại mãi.
Điều này đã không thể không gây ảnh hưởng xấu đến nhân cách, đời sống và sự nghiệp văn học của Edgar Poe. Hơn 26 năm sau, nhân dịp ngôi mộ không có mộ chí đầu tiên của ông di chuyển đến một nơi khác, Poe vẫn không thể yên. Người ta vẫn nhắc đến ông như một trường hợp cảnh báo về sự tác hại của bia, rượu. Đến năm 1941, Arthur Hobson Quinn, tiểu thuyết gia, triết gia người Mỹ đã xuất bản nhiều tập sách nói về Edgar Poe. Trong đó, ông mạnh dạn khẳng định căn bệnh tim dẫn đến cái chết qua các dẫn chứng khá thuyết phục dựa trên những tài liệu xét nghiệm y khoa từ mẫu tóc, xương, đồng thời ông tập hợp, phân tích những tài liệu về cuộc sống và tác phẩm của Poe để chứng minh tài năng và tính cách của con người đa tài nầy.
Và ngày nay, 160 năm sau, nhân kỷ niệm 200 năm sinh nhật của Poe, qua tài trợ chính thức của thành phố Baltimore, tiểu bang Maryland, Mỹ, các tổ chức ái mộ đã tổ chức trọng thể đám tang với ý nghĩa xưng tụng một nhà văn học lớn. Thi hài của ông được bọc bằng sáp, đặt trong một quan tài sang trọng được đưa về nơi an nghỉ bằng cỗ xe ngựa có dáng dấp tuyệt đẹp theo mô-típ gia đình hoàng tộc ngày xưa. Nhạc và những bài điếu văn trang trọng được trình bày tại buổi lễ tang tạo nên bầu không khí hết sức trang trọng đầy chân thành và nuối tiếc một văn hào: Edgar Allan Poe, tác giả tập thơ nổi tiếng The Raven, nhà văn đi đầu cho thời kỳ văn học lãng mạn Mỹ, ông tổ của tiểu thuyết thể loại trinh thám và hình sự của thế giới, qua tang lễ lần nầy mới thực sự được vinh danh và đưa tiễn.
HOÀNG ĐẶNG
